Nguyên Nhân Gây Lún Mặt Đường Và Cách Xử Lý

Công nghệ Tổng hợp Xây dựng
Tháng 5 23, 2025

lún mặt đường

NGUYÊN NHÂN GÂY LÚN MẶT ĐƯỜNG VÀ CÁCH XỬ LÝ

Hiện tượng lún mặt đường có thể gây gián đoạn nghiêm trọng đối với giao thông, dẫn đến nứt vỡ, bề mặt gồ ghề và trong trường hợp xấu nhất là xuất hiện hố sụt. Theo TECHGEN Việt Nam – techgenvn.com, việc nhận biết các nguyên nhân gây lún mặt đường cũng như những phương pháp phòng ngừa và xử lý hiệu quả nên là ưu tiên hàng đầu đối với các cơ quan chức năng và đơn vị thi công.

Chuyển Động Trong Nền Bê Tông Gây Ra Hiện Tượng Sụt Lún Mặt Đường

Sự xuống cấp của mặt đường thường bắt nguồn từ việc lớp nền bê tông bên dưới bị chuyển động. Sự thay đổi trong đặc tính đất và khả năng chịu lực của nền đất đối với kết cấu bê tông và nhựa đường phía trên có thể khiến các tấm bê tông bị lún, gây ra hiện tượng gồ ghề, nứt nẻ và nhiều vấn đề khác trên mặt đường.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến việc nền đất yếu đi hoặc hình thành các khoang rỗng.

Chuyển Động Trong Nền Bê Tông gây ra sự sụt lún mặt đường

Đất Kết Dính

Nếu nền đất bên dưới đường là đất kết dính như đất sét hoặc đất bùn, nó rất dễ bị phồng và co lại. Các loại đất này giữ nước tốt, nên trong mùa mưa, chúng trương lên và nở to. Ngược lại, vào thời tiết nắng nóng, nước bay hơi và đất co lại. Khi đất co, nó có thể khiến các tấm bê tông trên đường bị lún xuống.

Do đó, các tuyến đường cần được giám sát liên tục để phát hiện sớm hiện tượng lún, đặc biệt sau các giai đoạn thời tiết khắc nghiệt.

Tình trạng này khá phổ biến tại Anh, nơi đất sét xuất hiện rất nhiều. Bạn có thể tra cứu nguy cơ lún tại các khu vực khác nhau qua bản đồ nguy cơ lún sau.

Sự Rửa Trôi

Hiện tượng rửa trôi thường ảnh hưởng đến các nền đất có thành phần cát và sỏi, vốn dễ bị cuốn đi khi nước đột ngột dâng cao. Ống thoát nước bị nứt, các nguồn nước gần đó như sông, hồ, hoặc tình trạng ngập lụt đều có thể gây ra hiện tượng này. Khi đó, đất nền không còn khả năng nâng đỡ trọng lượng của các tấm bê tông phía trên.

Nước Mưa Thẩm Thấu Làm Lún Mặt Đường

Sự thẩm thấu của nước mưa kéo dài cũng có thể gây ra vấn đề tương tự. Vật liệu lấp bị rửa trôi và các mối nối hay trụ cầu yếu đi.

Nguồn tham khảo: https://www.geobear.co.uk/uk-subsidence-map/

Động Vật Đào Hang

Một yếu tố khác cần cảnh giác là sự xuất hiện của các loài động vật như lửng hay thỏ. Chúng có thể đào hang sâu dưới lòng đất. Nếu vị trí đào nằm dưới hoặc gần đường, sẽ gây xô lệch nền đất dẫn đến hiện tượng lún nghiêm trọng hơn.

Rung Chấn Do Giao Thông

Các tuyến đường cao tốc tại Anh phải chịu lưu lượng xe lớn mỗi năm. Sự cộng dồn của các phương tiện chạy với tốc độ cao gây ra rung động liên tục, từ xe hơi, xe tải, xe buýt… làm nền đất bị chuyển động và gây lún.

GIẢI PHÁP GIẢM SỤT LÚN MẶT ĐƯỜNG BỘ

Khi xuất hiện dấu hiệu lún trên đường, các cơ quan có thể do dự trong việc xử lý ngay lập tức do lo ngại phải đóng đường và làm gián đoạn giao thông. Tuy nhiên, hiện nay đã có những giải pháp không gây gián đoạn, cho phép xử lý nhanh chóng và hiệu quả.

Các Giải Pháp Truyền Thống

Có một số phương án phổ biến như: đào bỏ và thay thế phần đường bị hư; nếu chỉ là sự cố tấm bê tông thì có thể nâng lên và thay vật liệu lấp; hoặc sử dụng phương pháp tái chế sâu tại chỗ (deep recycling). Một cách khác là xử lý vá từng khu vực nghiêm trọng. Tuy nhiên, tất cả những cách này đều tốn nhiều thời gian và chi phí lớn.

Tiêm Vật Liệu Geopolymer – Giải Pháp Không Gây Gián Đoạn

Đây là giải pháp hiện đại trong xử lý lún mặt đường. Phương pháp này ngày càng được ưa chuộng vì không cần đào phá và có thể thi công vào ban đêm để tránh ảnh hưởng giao thông.

Phương pháp tiêm vật liệu geopolymer – đã được cấp bằng sáng chế bởi Geobear – bao gồm việc khoan các lỗ nhỏ được đặt theo chiến lược trên mặt đất, sau đó bơm vào một loại nhựa geopolymer đặc biệt. Nhựa này sẽ di chuyển theo đường ít cản trở nhất để lấp đầy các khoảng trống dưới lòng đất, làm nén chặt nền đất và nâng bằng mặt đường nếu cần. Sau đó, vật liệu sẽ cứng lại tạo nên nền móng vững chắc giúp xử lý tình trạng lún.

Phóng sự của BBC dưới đây minh họa phương pháp tiêm nhựa geopolymer được áp dụng thành công trên đường M11.

Nguồn tham khảo: https://www.bbc.co.uk/news/av/uk-england-cambridgeshire-45685690/m11-a14-girton-interchange-repaired-with-foam-injection

Như đã đề cập, phương pháp này gần như không gây gián đoạn, không xâm lấn và rất hiệu quả. Trong khi cách xử lý truyền thống cần đóng đường vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, thì geopolymer chỉ cần một phần nhỏ thời gian đó.

Do đó, không cần trì hoãn việc xử lý lún mặt đường. Nếu nghi ngờ có hiện tượng lún, cần tiến hành khảo sát sớm để xác định mức độ và nguyên nhân. Nếu có thật, việc tiêm nhựa geopolymer là giải pháp nhanh chóng, hiệu quả, giúp bảo vệ đường giao thông và tránh tai nạn không đáng có.

Thiết Bị Khảo Sát Hiện Trường Hỗ Trợ Phát Hiện Và Xử Lý Lún Mặt Đường

Để phát hiện và đánh giá chính xác mức độ lún mặt đường trước khi áp dụng giải pháp xử lý, các đơn vị thi công nên sử dụng hệ thống thiết bị khảo sát tiên tiến. Dưới đây là ba dòng thiết bị nổi bật được ứng dụng rộng rãi trong ngành hạ tầng giao thông hiện nay:

Máy toàn đạc điện tử TOPCON

Máy toàn đạc điện tử của TOPCON là công cụ không thể thiếu trong khảo sát địa hình và đo đạc hiện trạng mặt đường. Với độ chính xác cao, khả năng đo xa, đo không gương và lưu trữ dữ liệu tự động, thiết bị giúp các kỹ sư nhanh chóng xác định khu vực bị lún, đo mức chênh lệch cao độ và đánh giá xu hướng biến dạng bề mặt theo thời gian.

Máy quét laser 3D FARO

Máy quét laser 3D FARO cho phép tái hiện chính xác hình dạng và cấu trúc bề mặt đường trong không gian 3 chiều. Với khả năng quét hàng triệu điểm trong vài phút, thiết bị hỗ trợ xây dựng mô hình kỹ thuật số (digital twin) của đoạn đường bị ảnh hưởng, phục vụ cho việc phân tích dữ liệu, tính toán thể tích vật liệu cần xử lý và lập kế hoạch thi công tối ưu.

Máy bay không người lái khảo sát DJI

Trong các dự án quy mô lớn, máy bay không người lái khảo sát của DJI như Matrice 350 RTK hoặc DJI Dock 3 đóng vai trò quan trọng trong việc chụp ảnh từ trên cao, lập bản đồ địa hình và phát hiện biến dạng mặt đường theo thời gian thực. Công nghệ GNSS độ chính xác cao cùng phần mềm xử lý ảnh như DJI Terra giúp tiết kiệm thời gian khảo sát, đồng thời tăng cường độ chính xác và an toàn cho đội ngũ thi công.

TECHGEN Việt Nam – techgenvn.com khuyến nghị các cơ quan chức năng và đơn vị thi công cân nhắc áp dụng giải pháp geopolymer để nâng cao hiệu quả xử lý lún, giảm thiểu rủi ro cho người tham gia giao thông và kéo dài tuổi thọ đường bộ.